'ZORGCENTRUM NA SEKSUEEL GEWELD' GEOPEND
Op 8 maart werd in AZ Delta het Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) geopend. Slachtoffers van seksueel geweld uit de hele provincie kunnen er terecht voor laagdrempelige medische en psychologische zorg en voor sporenonderzoek. “We verwachten dat we hier elk jaar zo’n 800 slachtoffers zullen opvangen”, zeggen dr. Lieven Wostyn en Nathalie Courtens.
'ZORGCENTRUM NA SEKSUEEL GEWELD' GEOPEND
Op 8 maart werd in AZ Delta het Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) geopend. Slachtoffers van seksueel geweld uit de hele provincie kunnen er terecht voor laagdrempelige medische en psychologische zorg en voor sporenonderzoek. “We verwachten dat we hier elk jaar zo’n 800 slachtoffers zullen opvangen”, zeggen dr. Lieven Wostyn en Nathalie Courtens.
Cecile Rapol, stichster van het Vrouwenhuis en het Vluchthuis in de jaren 80 knipte samen met staatsecretaris van Gendergelijkheid, Gelijke kansen en Diversiteit Sarah Schlitz het lintje door.
Er werd meer dan een jaar naar toegewerkt en nu is het zover: het Zorgcentrum na Seksueel Geweld van AZ Delta is geopend. Uit proefprojecten in Gent, Luik en Brussel blijkt dat zo’n centrum een grote meerwaarde is voor slachtoffers, vooral omwille van de holistische aanpak en de manier waarop patiënten enkele maanden lang worden opgevolgd. “Het is bewezen dat slachtoffers die allesomvattende zorg krijgen een grotere kans hebben op herstel, sneller herstellen en ook minder kans hebben om opnieuw slachtoffer te worden”, zegt dr. Lieven Wostyn, de medisch coördinator van het centrum. Nathalie Courtens heeft er de dagelijkse leiding. “Ik zal het team aansturen en met forensische verpleegkundigen onderzoeken uitvoeren en casemanagement doen. 10 fulltime forensische verpleegkundigen en 4 psychologen vervolledigen het team. Op dit moment is het centrum gehuisvest in een prefabgebouw. Er komt een nieuwbouw naast de dienst spoedgevallen. De opening van de definitieve stek is gepland eind 2023.
LAAGDREMPELIGE ZORG Bedoeling is dat alle slachtoffers van seksueel geweld uit de hele provincie hiernaartoe komen, ofwel op eigen initiatief ofwel na doorverwijzing. “Voor AZ Delta is dit dan ook een belangrijk maatschappelijk project.
We vinden het onze verantwoordelijkheid om West-Vlaamse slachtoffers van seksueel geweld op een zo kwalitatief mogelijke manier op te vangen”, klinkt het. Dit jaar worden er zo’n 200 slachtoffers verwacht. Zodra het centrum op volle kracht werkt, vanaf het derde werkingsjaar, worden dat er jaarlijks 800. Uit cijfers van andere centra blijkt dat 25 procent van de aanmeldingen kinderen jonger dan 16 zijn. Slachtoffers kunnen hier terecht voor laagdrempelige, gratis zorg. Binnenkomen gebeurt heel discreet, via een aparte ingang. Een forensisch verpleegkundige vangt er de mensen op om hen de eerste psychologische opvang te bieden. “Na een acuut seksueel misdrijf zijn slachtoffers volledig de controle kwijt. Wij proberen hen die controle zo snel mogelijk terug te geven. Dat is een cruciale stap in hun verwerkingsproces”, zegt Nathalie Courtens. “Daarna vragen we of ze bereid zijn een forensisch onderzoek te laten uitvoeren. We onderzoeken hun letsels en verwondingen en nemen wissers en bloed- en DNA-stalen af. De volgende stap is de medische opvolging. Verwondingen en letsels worden verzorgd en eventuele fysieke, seksuele, infectieuze of reproductieve gevolgen worden onderzocht en behandeld. Indien nodig wordt er een arts bij gehaald en wordt er medicatie toegediend.”
“Na een acuut seksueel misdrijf zijn slachtoffers volledig de controle kwijt.”
Medisch coördinator dr. Lieven Wostyn en coördinator Nathalie Courtens.
UNIEK SAMENWERKINGSVERBAND POLITIE EN PARKET Dankzij een uniek samenwerkingsverband met het parket en de politie kunnen slachtoffers ter plekke een klacht tegen de dader indienen, als ze dat willen. Daarvoor is er een West-Vlaamse wachtdienst opgericht, die fulltime bemand wordt door 2 zedeninspecteurs. Als zij worden opgeroepen, komen zij naar het centrum voor een verhoor, niet in politie-uniform maar in burgerkledij. “Zij hebben daarvoor een speciale opleiding gekregen, zowel over de geneeskundige en de psychologische als over de forensische kant, en over de manier van werken van onze organisatie. Er zijn ter plekke trouwens ook speciale audiovisuele verhoorruimtes voor kinderen ingericht”, zegt dr. Wostyn. Als slachtoffers nog niet onmiddellijk aangifte willen doen bij de politie, kunnen ze dat later nog doen. Om die reden worden alle afgenomen stalen een half jaar bijgehouden.
“Alle afgenomen stalen worden een half jaar bijgehouden.”
GRATIS DIENSTVERLENING Nadien worden slachtoffers nog een half jaar opgevolgd, psychologisch en medisch – het zogenaamde casemanagement. Dat is volledig gratis, net als 20 consultaties bij een psycholoog. Doordat ook die opvolging volledig in het centrum plaatsvindt, kunnen slachtoffers terecht bij vertrouwde gezichten en hoeven ze niet telkens opnieuw hun verhaal te doen. Hun privacy wordt natuurlijk gegarandeerd. “Daarom is dat deel van het elektronisch patiëntendossier afgescheiden van de rest van hun dossier. In het kader van een gerechtelijk onderzoek is dat sowieso geheim”, besluit dr. Wostyn.
De drie dames die de grondslagen legden voor het ZSG West-Vlaanderen (links) federaal parlementslid Nathalie Muylle, (midden) Cecile Rapol en (rechts) Liesbet Stevens, adjunct-directeur van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen.
Bekijk hier het filmpje van het Zorgcentrum na Seksueel Geweld.
Opleiding forensisch verpleegkundigen
De forensisch verpleegkundigen in het centrum zijn daarvoor specifiek opgeleid. Ze volgden een opleiding die meer dan een maand duurt, met lessen rond alle domeinen die belangrijk zijn bij de opvang en begeleiding van slachtoffers van seksueel geweld.
Het gaat dan over psychologische opvang, forensisch onderzoek, het beschrijven en fotograferen van letsels… “De 10 verpleegkundigen die hier aan de slag gaan, hebben uiteenlopende achtergronden. Zo zijn er bijvoorbeeld psychiatrisch verpleegkundigen, vroedvrouwen en verpleegkundigen van de dienst spoedgevallen bij. Stuk voor stuk zijn ze zeer enthousiast om te mogen meewerken aan dit nieuwe project”, vertelt dr. Wostyn.
Psychologische zorg
4 psychologen gaan aan de slag in het Zorgcentrum in Roeselare. Daarvoor volgden ze allemaal een aanvullende opleiding.
“In traumatherapie gaan de psychologen niet alleen in gesprek maar ze leren de patiënt bijvoorbeeld ook ademhalingstechnieken aan of imaginaire technieken die hen tot rust kunnen brengen. Patiënten komen voor het eerst bij de psycholoog langs op de derde of vierde dag na hun aanmelding. Stabilisatie en veiligheid staan dan voorop. De psychologen normaliseren hun reacties, want slachtoffers hebben vaak gevoelens van schuld en schaamte. Samen met de patiënten evalueren ze op dat moment ook in welke mate er een risico is om een posttraumatische stressstoornis te ontwikkelen. Patiënten hebben in totaal recht op 20 sessies bij de psychologen van het Zorgcentrum. Ook de naasten van patiënten kunnen daar een beroep op doen, als ze daar de nood toe voelen.
MEER INFO Dr. Lieven Wostyn Medisch coördinator ZSG 051 23 80 80 lieven.wostyn@azdelta.be Auteur: Joke Verbeke Foto: Marc Wallican