LEREN UIT TRANSMURALE INCIDENTEN
Omdat AZ Delta veel belang hecht aan kwaliteitszorg, neemt het ziekenhuis deel aan een proefproject rond transmurale incidentmelding. In het project zullen huisartsenkringen, AZ Delta en UZ Gent incidenten opsporen en melden. “Het doel is om transmurale incidenten in kaart te brengen en vooral om eruit te leren voor de toekomst”, vertelt Piet Vanden Bussche, één van de trekkers van het project.
Naast huisarts bij huisartsenpraktijk De Burg in Lichtervelde is Piet Vanden Bussche ook senior arts bij Domus Medica en is hij verbonden aan de faculteit geneeskunde van de UGent. Daar is hij praktijkassistent in de vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg. “Ik ben huisarts in hart en nieren”, stelt hij. “Ik begreep al snel dat de kwaliteit van de geleverde zorg heel sterk bepaald wordt door de structuur en de omstandigheden waarin je werkt. Vanuit die interesse ging ik op zoek naar manieren om goede en veilige huisartsenzorg te realiseren, met de eigen praktijk als lab om te kijken wat werkt. Ik heb destijds SIT-Roeselare opgericht, de verre voorloper van de eerstelijnszone. Toen al deed ik enkele transmurale projecten. De interesse gaat dus al ver terug.” Aan de UGent geeft hij dan ook vooral lessen over praktijkmanagement, kwaliteit en veiligheid en hoe je die zaken als huisarts in je praktijk kunt organiseren.
“Er gebeuren vaak incidenten bij de overgang van patiënten van eerste naar tweede lijn en omgekeerd.”
OORZAKEN INCIDENTEN “Er gebeuren vaak incidenten bij de overgang van patiënten van eerste naar tweede lijn en omgekeerd. Dat merken wij in onze eigen huisartsenpraktijk en het blijkt ook uit onderzoek”, vervolgt hij. Zo’n ‘transmuraal incident’ is iets wat (bijna) fout gelopen is in de samenwerking tussen verschillende zorgverleners in de keten en waarbij er in meerdere of mindere mate schade is aan de patiënt. Het kan gaan om financiële schade, om tijdverlies, diagnostische vertraging, fouten in de medicatie, lichamelijke schade en soms zelfs het overlijden van de patiënt. “Er zijn meerdere oorzaken mogelijk: een ontbrekende, onjuiste of onvolledige overdracht, onduidelijkheden over medicatie bij opname of ontslag, onvoldoende informatie over de thuissituatie van de patiënt…”, legt hij uit.
PROEFPROJECT Het issue van dergelijke transmurale incidenten kwam ter sprake in ‘Quality and Safety Ghent’, een interdisciplinair expertisecentrum voor kwaliteit en veiligheid in de eerste lijn en de transdisciplinaire zorg. Daar ontstond het idee om een proefproject op te zetten met UZ Gent en AZ Delta. Intussen hebben al enkele vergaderingen plaatsgevonden met vertegenwoordigers van huisartsenkringen uit Gent en Roeselare, en met medewerkers van UZ Gent en AZ Delta die zich toeleggen op kwaliteit en incidentmelding. “Het project werkt in twee richtingen: de huisartsen zullen aangeven waar er iets is fout gelopen bij het ontslag van patiënten, de ziekenhuizen waar er iets fout liep bij de verwijzing. Dat zal elektronisch gebeuren”, duidt dr. Vanden Bussche. “We staan nu op het punt om het concept te operationaliseren en op het terrein waar te maken vanaf 2022. Of het project ziekenhuisbreed zal worden uitgerold of in eerste instantie enkel voor een aantal specifieke diensten, moeten we nog vastleggen.”
ZWAKKE PLEKKEN IN SYSTEEM Regelmatig zullen de gemelde incidenten geanalyseerd worden. Piet Vanden Bussche benadrukt dat het niet de bedoeling is om ‘schuldigen’ te zoeken voor fouten. “ We vertrekken vanuit het idee dat je niet als individu verantwoordelijk bent voor fouten, maar dat het systeem waarin je werkt je soms verhindert om dingen goed te doen. Zo kunnen we zwakke plekken van het systeem blootleggen en op termijn structurele aanpassingen doorvoeren.”
Naast huisartsen kunnen ook andere partners uit de eerste lijn incidenten te melden hebben. Bedoeling is dat zij die met de behandelende huisarts bespreken. “Die communicatie loopt de laatste jaren zeer goed, vind ik vanuit mijn perspectief als huisarts. En de samenwerking tussen huisartsenkringen en ziekenhuizen heeft trouwens een boost gekregen door de coronacrisis. We hebben zeer intens samengewerkt en daardoor is het wederzijds respect nog toegenomen. Met dit project breien we continuïteit aan dat verhaal.”
Het proefproject loopt in eerste instantie in de regio’s Roeselare en Gent, om het beheersbaar te houden. “We merken dat er ook uit andere regio’s al veel interesse is. Op termijn kunnen we dus zeker bekijken of andere ziekenhuizen en huisartsenkringen het systeem kunnen overnemen.”
Interesse? Huisartsenpraktijken die interesse hebben om deel te nemen aan het proefproject, kunnen dat aangeven bij het bestuur van hun huisartsenkring.
EERSTE CONCRETE STAPPEN
Domus Medica lanceerde begin oktober op haar website ‘adviezen voor een kwaliteitsvolle huisartsenpraktijk’. Die zijn bedoeld als ondersteuning voor huisartsen om aan de slag te gaan met kwaliteitsverbeterende projecten. “Het idee ontstond een tweetal jaar geleden”, zegt dr. Vanden Bussche. “We wilden de bestaande adviezen voor een kwaliteitsvolle praktijk in kaart brengen en actualiseren. Ik ben voorzitter van de expertisegroep kwaliteit en vorming die het project gerealiseerd heeft, maar inhoudelijk is het dr. Luc Seuntjens die dat project getrokken heeft, samen met een vijftal jonge huisartsen en een expertencommissie. Ik ben razend enthousiast over het eindresultaat: ik ben er een grote promotor van.”
3 PIJLERS Dit zal gebeuren in goede afstemming met alle betrokken medische diensten. Als het plan intern is goedgekeurd en ingediend, kan de Vlaamse overheid bijkomende vragen stellen. Op basis daarvan kunnen we bijsturen. Er zijn drie beoordelingscriteria: de inschatting van de zorgbehoefte; de aansluiting van het vooropgestelde zorgaanbod op de zorgbehoefte en de efficiëntie, de kwaliteit op patiënt- en populatieniveau naast de competentie om het waar te maken. Na goedkeuring heeft het plan een looptijd van zeven jaar.”
Meer info: www.domusmedica.be
Auteur: Joke Verbeke Foto: Kurt Desplenter